Evvelce “toplu sözleşme primi” olarak adlandırılan ve mevzuatta 4/4/2012 tarihli ve 6289 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle yapılan değişiklikle bu ibarenin “toplu sözleşme ikramiyesi” şeklinde değiştirilerek metne işlenmesi sonucu halen bu isimle adlandırılan söz konusu ikramiye hukuki dayanağını 375 Sayılı KHK’nın ek 4.maddesinden almaktadır.

Söz konusu madde;

Ek Madde 4- (Ek: 21/3/2006-5473/1 md.; Değişik: 13/2/2011-6111/118 md.) 25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu hükümleri uyarınca kamu görevlileri sendikalarına üye olup, aylık veya ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında aylık veya ücretleri ile birlikte kırkbeş Türk Lirası toplu sözleşme ikramiyesi ödenir. Bu madde uyarınca yapılan ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye payı, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun benzer ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.

Şeklinde düzenlenmiştir.

Memur maaşlarından yapılan kesintiler ile aidatların ödenmesi suretiyle süregelen sendika üyeliklerinde, devletin memurların örgütlenme hak ve özgürlüklerine mali yardımı olarak adlandırılabilecek ve bu kesintilerin devlet eliyle bir nevi memura iadesine benzer suretle işleyen toplu sözleşme ikramiyesi ödemelerinde de artış sağlandı.

Önceki toplu sözleşme hükümleriyle 2021 yılı için halihazırda 135 TL olarak ödenen bu ikramiyenin de yeni toplu sözleşme hükümleriyle artırılmasına dair hükümet ile Memur-Sen arasında uzlaşı sağlandı. Yetkili sendika tarafından yapılan açıklamada, üç ayda bir memurların maaşına yansıyan toplu sözleşme ikramiyesinin Ocak 2022’den itibaren 400 lira olacağı ve bu miktara da sözleşme dönemlerinde zam yapılacağı (Temmuz 2022’de 428 TL, Ocak 2023’te 462 TL, Temmuz 2023’te 489 TL) bildirildi.

Ancak söz konusu ödemeye ilişkin olarak 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. dönem toplu sözleşmede metninin genel hükümlerine ilişkin 23. maddesinde yer alan sınırlama oldukça tepki topladı. Önceki metinlerde sendikaya üyelik kaydı, söz konusu ödemenin yapılması için yeterli görülmekteyken, yeni sözleşmeye göre “kamu görevlisi sendikasının kurulu olduğu hizmet kolundaki sendika üyesi olabilecek toplam kamu görevlisi sayısının en az %1’inden fazla sendika üyesi kaydeden sendikalara üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine” toplu sözleşme ikramiyesi ödeneceği karar altına alındı.

Buna göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her yıl ilan edilen işkolunda örgütlü olan sendikalardan %1 üyelik örgütlenmesini sağlayamamış sendikalara üye olan memurlar söz konusu ikramiye yardımından da yararlanamayacaklar.

2002’den 2021’e kadar olan sendika üye sayıları Bakanlığın https://www.csgb.gov.tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/sendikal-istatistikler/kamu-gorevlileri-sendika-uye-sayilari-hakkinda-tebligler/ internet adresinden (linke tıklayarak söz konusu üye sayılarına yıl yıl ulaşabilirsiniz) yayımlanmakla,

Örneğin 2021 yılı için KESK’e bağlı sendikalar %1 örgütlenme barajını geçmesine rağmen “Diyanet ve Vakıf Hizmetleri” kolunda KESK’e bağlı olan DİVES (Diyanet ve Vakıf Emekçileri Sendikası) bu örgütlenme barajını geçemediği için söz konusu sendika üyeleri evvelce aldıkları toplu sözleşme ikramiyesinden 2022 yılından itibaren yararlanamayacaklar. Yine Birleşik Kamu İş’e bağlı Kültür Sanat İş sendikası üyeleri 2022 yılından itibaren ikramiye ödemesinden yararlanamazken, aynı konfederasyona bağlı Tüm Yerel Sen üyeleri ise ikramiye ödemesi alabilecekler.

Bu durumdan kaynaklı olarak, KESK başta olmak üzere, birçok konfederasyon ve sendika söz konusu düzenlemenin Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ve örgütlenme özgürlüğü ilkelerine de aykırılık arz ettiğini belirterek, söz konusu düzenlemenin iptali için dava açacaklarını duyurdular.